Opheffing handhavingsmoratorium: Impact op opdrachtgevers

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand officieel als zelfstandige werkt, maar eigenlijk functioneert als werknemer. Hoewel de persoon als zzp’er (zelfstandige zonder personeel) is ingehuurd op basis van een opdracht, lijken de omstandigheden en de relatie met de opdrachtgever te veel op die van een werknemer in loondienst. Volgens de wet zou zo iemand dan eigenlijk een arbeidsovereenkomst moeten hebben.

Waarom horen we nu zoveel over schijnzelfstandigheid?

Sinds 2016 handhaaft de Belastingdienst de regels rond schijnzelfstandigheid niet actief vanwege onduidelijkheid in de Wet DBA. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst echter weer controleren, op basis van bovenstaande richtlijnen uit het Deliveroo-arrest.

Hoe beoordeel je of iemand schijnzelfstandig is?

De Wet DBA beschrijft hoe je bepaalt of iemand zelfstandig is. Maar omdat deze wet soms onduidelijk is, heeft de rechter in de zaak van maaltijdbezorger Deliveroo extra richtlijnen opgesteld. Dit zijn de richtlijnen:

Type en duur van het werk: Is het werk simpel of ingewikkeld? En hoe lang werkt de werkende al met hetzelfde bedrijf?
Zelfstandigheid: Mag de werkende zelf beslissen over werktijden en hoe het werk wordt gedaan?
Inbedding in het bedrijf: Is de werkende echt onderdeel van het bedrijf of doet hij of zij slechts losse klussen?
Vervanging: Mag de werkende zich laten vervangen door iemand anders?
Onderhandelingsruimte: Kan de werkende onderhandelen over de contractvoorwaarden?
Beloningsafspraken: Kan de werkende onderhandelen over de beloning?
Marktconform beloning: Is de beloning marktconform en vergelijkbaar met die van werknemers in loondienst?
Commercieel risico: Loopt de werkende financieel risico als het werk niet goed verloopt?
Ondernemerschap: gedraagt de freelancer zich in het maatschappelijk verkeer als ondernemer?

Hoe weeg je deze criteria?

De bovenstaande criteria zijn allemaal even belangrijk en moeten dus altijd vanuit alle feiten en omstandigheden binnen de bedrijfsvoering beoordeeld worden. Dit is belangrijk om te kunnen beoordelen of iemand zelfstandige is of werknemer en is ook hoe de Belastingdienst individuele casussen zal beoordelen. Zelfs als een paar criteria richting werknemerschap wijzen, kan iemand toch zelfstandige zijn als de rest op ondernemerschap wijst.

Mocht je twijfelen, door middel van de keuzehulp opgesteld door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) kun je zelf de criteria testen waarop de Belastingdienst gaat controleren. Let op; dit is de huidige maatstaf, maar hier zijn Kamervragen over gesteld. We updaten wanneer deze wordt aangepast.

Wat gebeurt er als de Belastingdienst schijnzelfstandigheid vaststelt?

De belastingdienst heeft aangegeven vanaf 1 januari 2025 van start te gaan met een risicogerichte aanpak met een focus op het aanpakken van daadwerkelijke misstanden. Dit betekent dat zij niet meteen zullen gaan handhaven op alle vormen van samenwerking met freelancers. Hierdoor blijft er ruimte om freelancers in te blijven zetten via YoungOnes. De Belastingdienst zal gaan werken volgens het schillenmodel; als een organisatie bij een eerste controle aantoonbaar maakt dat zij iets doet tegen schijnzelfstandigheid, dan zal de Belastingdienst niet direct verder onderzoek doen (‘niet doorprikken naar de volgende schil’).

Als de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, moet de opdrachtgever alsnog sociale premies en loonheffingen betalen. Normaal gesproken dragen zelfstandigen deze premies niet af, maar in geval van schijnzelfstandigheid zal de Belastingdienst de werkgever verplichten alsnog belasting te betalen.

Wat doet YoungOnes om schijnzelfstandigheid te voorkomen?

Wij richten ons platform zo in dat het risico op schijnzelfstandigheid zo klein mogelijk is. Freelancers kunnen zich via de app laten vervangen, onderhandelen over hun uurtarief, werken meestal voor meerdere opdrachtgevers en dragen zelf het ondernemersrisico. Ook zijn de klussen via YoungOnes kort (max. 24 uur). Hierdoor worden freelancers minder snel als onderdeel van de organisatie gezien. Daarnaast gebruikt YoungOnes een modelovereenkomst die door de Belastingdienst is goedgekeurd.

Wat kunnen opdrachtgevers doen om schijnzelfstandigheid te voorkomen?

Opdrachtgevers moeten freelancers echt als zelfstandigen inzetten om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Dit betekent dat ze de Deliveroo-criteria goed moeten afwegen bij het inhuren van freelancers. Zo verkleinen ze het risico op problemen met de Belastingdienst.